Bộ Xây dựng thúc phân cấp 50% nhiệm vụ, xử lý đơn vị làm qua loa

Bộ Xây dựng vừa phát đi công điện yêu cầu các đơn vị trực thuộc phải khẩn trương hoàn tất rà soát, bảo đảm phân cấp tối thiểu 50% tổng số nhiệm vụ còn đang giữ lại. Đây là chỉ đạo cứng rắn sau khi thống kê từ Vụ Pháp chế cho thấy nhiều đơn vị vẫn thực hiện thiếu nghiêm túc, chưa đảm bảo yêu cầu về minh bạch, chính xác và căn cứ pháp lý rõ ràng cho việc giữ lại nhiệm vụ ở cấp trung ương.

Theo công điện do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh ký ban hành, việc triển khai phân cấp cần bám sát mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Chính phủ. Tuy nhiên, quá trình tổng hợp số liệu cho thấy thực trạng đáng lo ngại: phần lớn các cơ quan, đơn vị chưa đạt được tỷ lệ đề xuất phân cấp trên 20% tổng nhiệm vụ được giao, trong khi mục tiêu đề ra là tối thiểu 50%. Ngoại lệ chỉ có vài đơn vị như Cục Đường bộ Việt Nam, Cục Giám định và Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng thực hiện đạt yêu cầu, còn lại đa phần vẫn lúng túng hoặc không thể hiện đầy đủ lý do, sự cần thiết giữ lại nhiệm vụ thuộc thẩm quyền trung ương.

Đặc biệt, Bộ Xây dựng đã chỉ rõ nhiều biểu hiện làm đối phó, thiếu quyết tâm: thống kê không đầy đủ, số liệu không chính xác, nội dung chưa bám sát yêu cầu đề ra trong văn bản số 3946/BXD-PC ngày 23/5 về xây dựng tiêu chí rà soát và hoàn thiện phương án thực hiện phân cấp. Không ít đơn vị gửi báo cáo với nội dung chung chung, thiếu lập luận pháp lý, không nêu rõ căn cứ giữ lại nhiệm vụ, dẫn tới không đủ cơ sở xem xét chuyển giao cho địa phương hoặc cấp dưới.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, trong khi chính quyền địa phương đang gặp nhiều vướng mắc về thẩm quyền, nguồn lực và cơ chế thực thi, việc chậm trễ phân cấp từ trung ương trở thành lực cản lớn trong tổ chức bộ máy, làm suy giảm hiệu quả quản lý nhà nước. Chính vì vậy, lãnh đạo Bộ yêu cầu thủ trưởng các đơn vị trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm toàn diện về kết quả thực hiện phân cấp. Mọi báo cáo đề xuất giữ lại nhiệm vụ phải nêu rõ lý do chính đáng, có căn cứ pháp lý cụ thể và gửi về Bộ trước 19h ngày 25/5/2025 qua Vụ Pháp chế.

Vụ Pháp chế được giao trách nhiệm tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng toàn bộ danh sách đơn vị chưa thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, sai lệch. Đồng thời, sẽ kiến nghị xem xét trách nhiệm người đứng đầu nếu có phản ánh, kiến nghị từ địa phương hoặc các tổ chức, cá nhân về việc cố tình trì hoãn, không tuân thủ phân cấp, phân quyền triệt để.

Công điện nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ chính trị cấp bách, gắn liền với quá trình hoàn thiện bộ máy hành chính, xây dựng nhà nước pháp quyền và cải cách thể chế. Bộ Xây dựng sẽ không chấp nhận tình trạng làm hình thức, báo cáo chiếu lệ hay trì hoãn việc chuyển giao thực quyền cho các cấp chính quyền địa phương. Lãnh đạo Bộ cảnh báo rõ: nếu phát hiện dấu hiệu né tránh trách nhiệm, xử lý nội dung một cách đối phó hoặc cố tình giữ lại quyền hạn không cần thiết, các thủ trưởng sẽ bị xử lý theo đúng quy định.

Thực tế, quá trình phân cấp giữa trung ương và địa phương hiện nay vẫn còn nhiều “nút thắt” do thói quen tập trung quyền lực, tâm lý e ngại rủi ro pháp lý, cũng như sự thiếu đồng bộ giữa các quy định pháp luật. Trong khi đó, tại nhiều địa phương, nhu cầu mở rộng thẩm quyền để giải quyết nhanh các thủ tục đầu tư, xây dựng, nhà ở và hạ tầng ngày càng cấp thiết. Bởi vậy, nếu không quyết liệt thực hiện phân quyền, nguy cơ tắc nghẽn trong điều hành sẽ ngày càng trầm trọng, đặc biệt trong bối cảnh thúc đẩy đầu tư công và các dự án trọng điểm cần được tháo gỡ kịp thời từ cơ sở.