"Gió đưa hương cốm thoảng
Sen nở ngát mấy bông
Tìm ngừng trong một khoảng
Tiễn anh về hư không...”.
Dẫu biết anh gặp nạn đã hơn 10 ngày qua mà khi được tin PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường ra đi, những người làm báo chúng tôi vẫn không tránh khỏi bàng hoàng, thương tiếc.
Buồn đến xót xa!
Không thể ngờ tấm ảnh anh chụp chung vui cùng tập thể Báo Xây dựng trong bữa tiệc nhỏ kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/2022 lại là những hình ảnh cuối cùng của anh - một Viện trưởng - một nhà khoa học xuất sắc của ngành Xây dựng.
“Hổ phụ sinh hổ tử”
Lưu Đức Cường là thế hệ cán bộ sinh ra sau giải phóng miền Nam 30/4. Anh thừa hưởng tất cả sự hào hoa, thông minh và đa tài của một người trai Hà Nội, được đào tạo học hành bài bản từ nhỏ.
Tiếp chúng tôi, PGS.TS Lưu Đức Hải nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia - cha của PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường- Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia không giấu nổi những giọt nước mắt khi nhắc lại kỷ niệm về người con trai hiếu thuận - người học trò xuất sắc - người đồng nghiệp đồng chí của mình.
Ở tuổi U50, lãnh đạo một viện lớn với hàng trăm kỹ sư, kiến trúc sư dày dạn kinh nghiệm - một vị trí nhiều áp lực nhưng Lưu Đức Cường vẫn toát lên vẻ phong lưu, nghệ sĩ. Hình ảnh trở nên quen thuộc với nhiều cán bộ nhân viên Bộ Xây dựng là những sự kiện liên hoan tổng kết, lúc vui vẻ anh sẵn sàng lên sân khấu ôm ghi ta hát những bản tình ca tha thiết.
Thế hệ cán bộ 7X ngành Xây dựng không ít người còn nhớ kỳ thủ giải cờ tướng Bộ Xây dựng những năm 2000 chính là thanh niên Lưu Đức Cường, KTS trẻ tốt nghiệp khoa Kiến trúc Đại học Xây dựng.
Trong sự xúc động, ông Lưu Đức Hải không nói được nhiều về người con trai của mình. Ông bảo: “Tôi là người khắt khe và nghiêm khắc nên chưa bao giờ tôi đánh giá con mình đã thành đạt. Sinh con ra và nuôi con từ nhỏ đến lớn chỉ mong con hoàn hảo “cầm, kỳ, thi, họa” và nối nghiệp cha theo nguyện vọng của gia đình và đam mê, khả năng của con. Tôi chỉ quan tâm uốn nắn góp ý những gì chưa được. Giờ nghĩ lại thấy hoá ra Cường chưa bao giờ thôi cố gắng trở thành phiên bản của cha theo cách riêng của cháu, sáng tạo và hiện đại hơn”.
Cường theo cha học cờ Vua, cờ tướng từ lúc 5 tuổi, 11 tuổi đã đi thi đấu hầu hết các giải đấu của Hà Nội và quốc gia. Huy chương Vàng giải quốc gia năm 1986 đã giúp Cường được tuyển thẳng vào chuyên Toán Trường THPT Thăng Long.
Những môn thi đấu có tính giải trí mà ông Hải - một danh thủ lưỡng kỳ Hà Nội- đã hướng cho con theo nhằm kích thích tư duy lô gic của Cường - một yếu tố vô cùng quan trọng với anh trong quá trình học và theo nghiệp Quy hoạch đô thị sau này.
Nhà khoa học và lãnh đạo ưu tú của ngành Xây dựng
Rời ghế Trường đại học Xây dựng năm 1996, KTS Lưu Đức Cường về công tác tại Viện Quy hoạch đô thị nông thôn Bộ Xây dựng, nay là Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia. Và từ đây là 22 năm anh cháy hết mình cho công tác quy hoạch xây dựng qua các giai đoạn phát triển.
Trên cương vị Viện trưởng, PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường chỉ đạo và khuyến khích các cán bộ tham gia nghiên cứu khoa học bằng niềm say mê, tâm huyết của mình, góp phần xây dựng và phát triển Viện trở thành một cơ quan nghiên cứu khoa học đầu ngành trong lĩnh vực thiết kế quy hoạch.
PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường đã trực tiếp tham gia nhiều chương trình và đề tài cấp Nhà nước như: Chủ nhiệm 1 đề tài nhánh cấp Nhà nước đã được nghiệm thu; Phó chủ nhiệm kiêm thư ký khoa học 1 đề tài cấp Nhà nước đã được nghiệm thu; Chủ nhiệm 30 đề tài cấp bộ đã nghiệm thu.
Mới đây nhất năm 2021, một đề tài trọng điểm cấp Bộ của anh về “Đổi mới phương pháp lập Quy hoạch đô thị ở Việt Nam” đã được xuất bản thành sách có giá trị chuyên khảo trong ngành Quy hoạch đô thị.
Nhiều đồ án quy hoạch xây dựng lớn ở các tỉnh, thành phố trên cả nước như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vũng Tàu, Phú Quốc, Cần Thơ... đều có dấu ấn trí tuệ và tư duy sáng tạo quyết đoán của PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường.
Nhiều đồ án lớn anh góp công xây dựng như: Quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia; Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội; Quy hoạch xây dựng hệ thống trụ sở làm việc các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan Trung ương của các đoàn thể tại Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trong giai đoạn đại dịch Covid-19 hoành hành gây ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động của cả thế giới, bằng bản lĩnh của người lãnh đạo tài ba, mưu lược, quyết đoán, không ngại đương đầu với thử thách, PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường đã chèo lái con tàu Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (VIUP) chạm tới những thành công nhất trên chặng đường phát triển.
Công tác nghiên cứu khoa học tiếp tục được đẩy mạnh theo chiều sâu. Năm 2020, Viện đã triển khai 5 đề tài trọng điểm cấp Bộ và 18 đề tài cấp Bộ đáp ứng phục vụ quản lý nhà nước ngành Xây dựng và ở địa phương. Một số đề tài trọng điểm đã hoàn thành có thể kể đến như: “Đổi mới phương pháp luận về quy hoạch và quản lý phát triển đô thị”, “Nghiên cứu, đề xuất mô hình và giải pháp quản lý phát triển đô thị nén phát triển bền vững”...
Năm 2021, theo chỉ đạo của PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường đã đặt trọng tâm công tác chuyên môn vào việc tham gia triển khai nhiều đồ án quy hoạch tỉnh và quy hoạch xây dựng khu kinh tế, quy hoạch chung đô thị quan trọng. Đây là những đồ án quy hoạch hết sức quan trọng, có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển các vùng lãnh thổ quốc gia.
Quy hoạch tỉnh Bắc Giang là đồ án Quy hoạch tỉnh được VIUP thực hiện cùng với 4 liên doanh tư vấn, ngoài ra còn có sự phối hợp với toàn bộ các bộ máy hành chính cấp sở, ngành và các huyện trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, định hướng phát triển và nguồn lực của các ngành và địa phương, bảo vệ các không gian quan trọng, VIUP đã xây dựng một hợp phần quy hoạch tổng thể có tính thực tiễn và mức độ tích hợp cao.
Đây cũng là một đồ án đầu tiên được thực hiện theo Luật Quy hoạch, nên còn tồn tại nhiều vấn đề thiếu cụ thể, rõ ràng, gây khó khăn trong quá trình triển khai. Tuy nhiên, nhóm triển khai của Viện cũng đã khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt hợp phần nghiên cứu đúng tiến độ và yêu cầu chất lượng. Hiện nay, đồ án đang trong quá trình thẩm định phê duyệt.
Cùng với việc hoàn thành đồ án Quy hoạch tỉnh Bắc Giang, Viện còn đang triển khai nhiều đồ án quy hoạch tỉnh khác như: Hà Giang, Quảng Trị, Long An, Hòa Bình, Nghệ An, Hòa Bình, Cao Bằng, Bà Rịa - Vũng Tàu; tham gia hợp phần quy hoạch đô thị và nông thôn trong các đồ án quy hoạch TP Đà Nẵng, quy hoạch tổng thể quốc gia phối hợp với Viện Chiến lược Bộ KH&ĐT.
Bên cạnh các đồ án quy hoạch tỉnh, Viện cũng đang tập trung triển khai nhiều đồ án quy hoạch xây dựng khu kinh tế, khu du lịch quốc gia, quy hoạch chung đô thị quan trọng như: Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung Khu kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Phú Quốc và Vân Phong; Các khu kinh tế ven biển Thái Bình, Chu Lai, Dung Quất, Nam Phú Yên, Bình Định; Quy hoạch chung Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, Khu du lịch quốc gia lòng hồ Hòa Bình, Khu du lịch quốc gia Sa pa; Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong; Điều chỉnh Quy hoạch chung Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái... Quy hoạch một số đô thị lớn như: Điều chỉnh Quy hoạch chung TP Hạ Long, TP Hải Phòng, TP Nam Định...
Tiếc thay, khi cái nắng mùa hè vẫn rực cháy mùa Sen chưa tàn, thì PGS.TS.KTS Lưu Đức Cường đã đột ngột ra đi vì cơn bạo bệnh, để lại bao kế hoạch, bao hoài bão còn dang dở.
Vắng anh là một tổn thất lớn với ngành Xây dựng, khó thể bù đắp. Vẫn biết “sinh lão bệnh tử” là quy luật chẳng trừ một ai mà sao vẫn thấy thương tiếc vô hạn, bàng hoàng xót xa.
