Cánh cửa chùa Phổ Minh

Tên gọi: Cánh cửa chùa Phổ Minh (2 doors of Pho Minh Pagoda)

-  Mã số: H14

- Vị trí công trình, hiện vật: Hà Nam

- Tỷ lệ: 1/1

Bộ cánh cửa chùa Phổ Minh gồm có bốn cánh, hai cánh hiện nay trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Nam Định, hai cánh còn lại được Bảo tàng Lịch sử quốc gia sưu tầm và đưa về lưu giữ từ năm 1961. Hiện nay hai cánh cửa này đang được trưng bày trên hệ thống trưng bày chính của bảo tàng, thuộc phần lịch sử giai đoạn triều Trần. Hai cánh cửa nằm ở gian giữa của tiền đường được tạo bằng 2 tấm gỗ lim lớn, to dày, cao 1m92, rộng 0,715m, nguyên khối, gồm 2 cách trang trí đối xứng. Ô trên được chạm trang trí 4 rồng chia làm 2 cặp đối xứng nhau, 2 cặp rồng lớn trong ô lá đề và 2 cặp rồng nhỏ. Các con rồng trang trí trên cánh cửa chùa Phổ Minh đều có đặc điểm đầu ngẩng cao, thân uốn khúc, đuôi chụm về phía đỉnh lá đề. Thân rồng hình tròn, thon, không có vảy, mào lửa dài. Hai rồng lớn thắt túi, miệng há, bờm và râu bay lên tạo mây lửa, thân rồng mập tròn cuốn thành khúc nhỏ dần về đuôi. Cả 2 rồng trong tư thế cuộn trong hình lá đề, xung quanh chấm mây lửa, giữa là bông sen nở. Mỗi rồng đều có 4 chân, 2 chân trước và 2 chân sau cầm dải mây xoắn, chân rồng có 3 móng vuốt. Phần dưới chạm 2 bông hoa cúc nở đối xứng, phía trên chạm lá đề, cánh sen kép, hàng dưới chạm sóng nước. Hai cánh cửa này nằm trong cụm di tích đền Trần - chùa Phổ Minh. Bộ cánh cửa là cấu kiện kiến trúc chất liệu gỗ có niên đại thời Trần còn lại duy nhất của ngôi chùa cổ Phổ Minh. Không giống những bộ cánh cửa thông thường, trên bộ cánh cửa này, đề tài trang trí chính được thể hiện là hình tượng rồng - một biểu tượng quen thuộc gắn với quyền lực của vua và triều đình trong các triều đại quân chủ phong kiến Việt Nam. Hình tượng rồng không đơn thuần là đề tài trang trí làm tôn vẻ đẹp, sự uy nghi, tôn quý của bộ cánh cửa mà qua đó còn khẳng định quy mô kiến trúc, vị thế của di tích có bộ cánh cửa đó chính là chùa Phổ Minh - một công trình được xây dựng từ thời nhà Lý, đến thời Trần được mở rộng với quy mô to lớn hơn.