Tháp Bình Sơn

Tên gọi: Tháp Bình Sơn – Sông Lô (Binh Son Tower)

- Mã số: (mô hình bắt đầu từ M01, Hiện vật: H01)

- Vị trí công trình, hiện vật: Vĩnh phúc

- Tỷ lệ:1:10

- Nơi trưng bày mô hình, hiện vật: Phòng trưng bày kiến trúc truyền thống Việt Nam - NECC

Tháp Bình Sơn tọa lạc trong khuôn viên chùa Vĩnh Khánh, thuộc thị trấn Tam Sơn (Sông Lô - Vĩnh Phúc) được mệnh danh là tòa tháp "đẹp nhất xứ Bắc" mang kiến trúc tiêu biểu thời Lý - Trần ở Việt Nam.

Tương truyền, Tháp Bình Sơn có 15 tầng trên nóc tháp có một hình khối búp hoa sen chưa nở, bằng đất nung, tạo cho toàn thân tháp dáng vươn lên khá đẹp. Tuy nhiên hiện nay chỉ còn lại 11 tầng cao 16,5m không kể bệ tháp và phần chóp tháp đã bị mất. Tháp Bình Sơn có bình đồ hình vuông, nhỏ dần về phía ngọn, với mỗi chiều tầng dưới cùng là 4,45m, cạnh của tầng thứ 11 là 1,55m.

Toàn tháp được xây dựng từ những viên gạch nung không tráng men, với loại vuông và chữ nhật. Từ bệ tháp đến hết tầng 2, có chiều cao dưới 6m hoa văn hoàn chỉnh nhất. Ở hai tầng này có họa tiết trang trí kỹ lưỡng với hàng hoa cúc, cánh sen, lá đề, hoa mặt nhẵn, rồng chạm nổi, cùng mô típ "sư tử hí cầu"… Từ tầng thứ ba trở lên, trang trí vẫn còn, nhưng càng lên cao, chiều ngang mặt tháp càng bị thu hẹp, thì trang trí cũng giảm dần.Mặt ngoài của gạch ốp này đều có trang trí hoa văn rất phong phú như hoa chanh, hình lá đề, sư tử vờn cầu, rồng uốn khúc ... Có viên gạch được khắc một hình trang trí, có hình lại do 2 viên hoặc 4 viên ghép lại mới thành. Đường nét trang trí ở đây rất tinh tế, phóng khoáng, hình dáng chắc khỏe, mang đầy sinh khí của nghệ thuật dân tộc thời kỳ phong kiến tự chủ cường thịnh thời Lý - Trần (Thế kỷ XII - XIII).

Vào năm 1969, tháp Bình Sơn đã từng bị ngập nặng khiến tỉnh Vĩnh Phúc phải cho dựng khung sắt cùng vành đai thép để giai cố tránh tháp bị sụp đổ. Năm 1972, tháp Bình Sơn được phục dựng lại bởi tay nghề của nhiều nghệ nhân, kĩ thuật viên, … nhằm trở về với dáng vẻ nguyên bản nhất.

Tháp Bình Sơn với hình khối thanh thoát, đường nét mềm mại, trang trí phong phú điêu luyện, là di tích lịch sử và di tích nghệ thuật có giá trị cao của nước ta. Đây cũng được xem là ngọn tháp đất nung đời Trần cao nhất còn lại đến ngày nay.