Điêu khắc đình Phù Lão

      Tên gọi: Điêu khắc đình Phù Lão (Sculpture of Phu Lao communal house)

       -  Mã số: H28

       -  Vị trí công trình, hiện vật: Đình Phù Lão, làng Phù Lão, xã Đào Mỹ, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang

       -  Nơi trưng bày mô hình, hiện vật: Phòng trưng bày kiến trúc truyền thống Việt Nam  - NEEC

• Đình Phù Lão ở làng Phù Lão, xã Đào Mỹ, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Đình được khởi dựng vào năm 1688,  dưới thời vua Lê thế kỷ 17. Đình Phù Lão được coi là một trong những ngôi đình cổ và có kiến trúc độc đáo bậc nhất Việt Nam. Qua bao thăng trầm của lịch sử và mưa nắng thời gian, ngôi đình này vẫn giữ được những vẻ đẹp cổ kính cũng như tinh hoa của những nghệ nhân dân gian xưa.

  Nột nổi bật nhất của công trình không phải là ở sự to lớn, bề thế mà là ở những nét, những mảng điêu khắc gỗ cực kỳ đẹp, độc đáo. 

  Chạm khắc ở đình Phù Lão theo lối chạm lọng/lộng.Tức là những hoa văn được khoét sâu vào lòng cây gỗ, sao cho hình nổi hẳn lên theo lối tượng tròn. Đây là kĩ thuật chạm khắc theo cách biểu cảm nhất, mang lại chiều sâu không gian và hiệu quả thẩm mỹ cao của những nghệ nhân dân gian thế kỉ XVII. Tùy vào chức năng và mức độ quan trọng của cảnh đó với đời sống xã hội mà người nghệ sĩ sẽ sắp đặt cho phù hợp. Ở gian giữa, người thợ tập trung mô tả những bức tranh như: Rồng chầu nguyệt, tranh tứ linh, tranh vẽ tiên, rồng ... Tính chất Nho giáo ở đây khá đậm đặc và thể hiện rõ tính quy chuẩn của nhà nước phong kiến. Hình ảnh tiên và rồng được các nhà điêu khắc khai thác với đầy đủ những tư thế phóng khoáng, rõ nét từng phân cảnh. Từ hình ảnh rồng mẹ rồng con vây quanh một bà tiên có cánh cho đến cảnh rồng chầu nguyệt, long ly quy phụng sánh với tòa sen... ở phía trên nóc đình. Tính phá cách trong nghệ thuật chạm khắc ở đình Phù Lão còn thể hiện ở sự xuất hiện đậm đặc những chi tiết, hình khối mang tính phồn thực. Cuộc sống sinh hoạt gia đình, cảnh ân ái vợ chồng, cảnh vui chơi, cảnh đánh ghen ... tất cả đều được thể hiện không e dè, đầy phóng khoáng. Có lẽ hiếm có ngôi đình nào có được sự phá cách mạnh mẽ như ngôi đình nơi đây. Mỗi một bức điêu khắc trong đình đều ẩn chứa một câu chuyện thú vị. Cả ngôi đình, vì thế là một câu chuyện dài về lịch sử của một vùng đất văn hiến. Trải qua hơn 3 thế kỉ, đình Phù Lão vẫn giữ được nét mộc mạc, cơ bản về kiến trúc, nghệ thuật của ngôi đình cổ Việt, với những mảng chạm đặc sắc và rất sống động ... Với giá trị là một công trình kiến trúc tiêu biểu, độc đáo, không chỉ riêng tỉnh Bắc Giang mà cũng hiếm thấy ở các ngôi đình truyền thống ở miền Bắc Việt Nam.

  Với những giá trị kiến trúc - nghệ thuật điêu khắc gỗ độc đáo riêng có ấy, đình Phù Lão đó được Nhà nước xếp hạng là Di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia.

•