Tuần lễ công trình xanh - Chuyên đề 1: Phát triển nhà ở, bất động sản theo hướng xanh, tiết kiệm năng lượng

(Xây dựng) - Đó là chủ đề của Hội thảo chuyên đề 1 do Viện Kiến trúc Quốc gia chủ trì tổ chức sáng 3/10 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Tuần lễ Công trình xanh (CTX) Việt Nam 2024.

Nâng cao chất lượng nhà ở theo hướng bền vững, phát thải thấp

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia Mai Thị Liên Hương cho biết: Hưởng ứng sự kiện Tuần lễ CTX thế giới diễn ra tháng 9 hàng năm, Bộ Xây dựng phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Tuần lễ CTX Việt Nam 2024 với chủ đề “Phát triển CTX – Chuyển biến từ chính sách đến hành động thực tiễn”.

Sự kiện gồm nhiều hoạt động, hội thảo chuyên môn, triển lãm thể hiện cam kết và nỗ lực của Bộ Xây dựng trong việc hỗ trợ, thúc đẩy các nội dung, nhiệm vụ về sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường, giảm phát thải và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0.

Theo Viện trưởng Mai Thị Liên Hương, ngành Xây dựng là lĩnh vực đóng góp lớn vào lượng khí thải carbon liên quan đến năng lượng với hơn 30% lượng khí thải trên toàn cầu, là một tác nhân gây biến đổi khí hậu, dẫn đến sự gia tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lốc xoáy và giông bão mạnh, điển hình là cơn bão Yagi vừa qua đã gây hậu quả nghiêm trọng đến con người và nhà cửa của người dân các tỉnh phía Bắc...

Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 không chỉ đề ra các giải pháp phát triển số lượng nhà ở mà còn quan tâm đến nâng cao chất lượng sống theo hướng phát triển không gian xanh, bền vững, phát thải thấp.

Trong đó, Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho đối tượng thu nhập thấp công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030 được Chính phủ phê duyệt năm 2023 với mục tiêu phát triển NƠXH, nhà ở công nhân có giá phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình có thu nhập trung bình, thu nhập thấp khu vực đô thị và của công nhân, người lao động trong khu công nghiệp, khu chế xuất.

Bên cạnh đó, Ban Bí thư cũng đã ban hành Chỉ thị 34/CT-TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển NƠXH trong tình hình mới. Trong đó nhấn mạnh việc hoàn thành xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH; có cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển NƠXH theo hướng mô hình xanh, sử dụng tiết kiệm năng lượng (TKNL), phát triển bền vững, phát thải carbon thấp. Việc xây dựng NƠXH xanh không chỉ giúp giảm phát thải mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân mà không làm tăng giá nhà.

Tại chuyên đề 1, các đại biểu thảo luận về các giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở cho mọi đối tượng nhằm đảm bảo chất lượng không gian sống và lợi ích môi trường.

Do đó, Hội thảo mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các chuyên gia, các chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn và xây dựng; sự hợp tác, hỗ trợ và thực thi hiệu quả của tất cả các bên liên quan trong hoạt động thúc đẩy phát triển công trình nhà ở, CTX và các loại hình công trình phát thải thấp, phát thải bằng 0, qua đó đóng góp thiết thực vào việc thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của quốc gia vào năm 2050 như cam kết của Chính phủ; giúp Bộ Xây dựng hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật trong lĩnh vực phát triển nhà ở nói chung và NƠXH nói riêng...

Đảm bảo chất lượng không gian sống cho nhà ở xã hội

Chia sẻ tại hội thảo về “Chiến lược phát triển nhà ở Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045: Đảm bảo chất lượng không gian sống và lợi ích môi trường”, ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Trưởng Phòng Quản lý, phát triển NƠXH, Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản thông tin, theo kế hoạch chưa đầy đủ của 42/63 địa phương thì ước tính diện tích nhà ở bình quân năm 2024 của cả nước là khoảng 26,5m2/người. Chất lượng nhà ở ngày càng được nâng cao, nhiều khu nhà ở cũ bị xuống cấp, hư hỏng đã được thay thế bằng các khu nhà ở mới khang trang, nhiều khu đô thị mới, khu nhà ở chung cư cao tầng, tuyến phố mới được hình thành, góp phần vào việc chỉnh trang đô thị, đảm bảo việc phát triển nhà ở đồng thời với việc xây dựng đồng bộ các cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội...

Đồng thời với việc thị trường nhà ở hình thành và phát triển đã thu hút đáng kể nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước, khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, tăng thu cho ngân sách Nhà nước, thu hút lực lượng lớn lao động và thúc đẩy các ngành sản xuất khác phát triển.

Theo thống kê của Bộ Xây dựng đến hết tháng 4/2024, số lượng CTX trên cả nước đã đạt được khoảng trên 400 công trình với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 10 triệu m2.

Mặc dù Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 và Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã có quan điểm rõ ràng về việc phát triển nhà ở TKNL. Tuy nhiên, quan điểm này không được thể hiện trong mục tiêu cụ thể của Chiến lược nên việc áp dụng các tiêu chuẩn về sử dụng năng lượng hiệu quả, bảo vệ môi trường trong lĩnh vực về nhà ở hiện vẫn còn nhiều hạn chế, các dự án nhà ở sử dụng TKNL hiện nay đều do chủ đầu tư tự đặt mục tiêu và tự thực hiện.

Đề cập đến hạn chế, bất cập trong phát triển công trình nhà ở sử dụng năng lượng tiết kiệm, bảo vệ môi trường tại Việt Nam, ông Nguyễn Đức Vinh cho rằng, nguyên nhân chính có thể kể đến là do nhận thức về bảo vệ môi trường, hiệu quả năng lượng khi phát triển nhà ở chưa thực sự đầy đủ, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật còn hạn chế, bên cạnh đó chi phí đầu tư công trình nhà ở này thường cao hơn chi phí nhà ở thông thường 1 - 2%. Ngoài ra, còn thiếu sự tuyên truyền, quảng bá về lợi ích từ các công trình nhà ở sử dụng TKNL nên chủ đầu tư và khách hàng mua, thuê mua, thuê nhà ở ít quan tâm đến phân khúc này.

Để thực hiện các nhiệm vụ được giao nhằm đảm bảo chất lượng không gian sống và lợi ích môi trường, ông Nguyễn Đức Vinh cho rằng, trước mắt cần tập trung triển khai một số giải pháp cụ thể. Đó là nghiên cứu và ban hành, bổ sung các quy chuẩn, tiêu chuẩn nhà ở đối với các thiết kế, kỹ thuật, công nghệ xây dựng mới hướng tới nâng cao chất lượng ở, phù hợp với xu hướng phát triển nhà ở xanh, bền vững, thông minh, ứng dụng công nghệ số; bổ sung cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi cho các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển nhà ở xanh, TKNL và nhà ở phát thải thấp, ứng dụng công nghệ số; tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá về lợi ích từ các công trình nhà ở sử dụng TKNL để thu hút cũng như phát triển loại hình nhà ở này.

Tiếp đó là tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, nghiên cứu và áp dụng các thiết kế, kỹ thuật và công nghệ xây dựng nhà ở mới, vật liệu mới, ứng dụng công nghệ số nhằm tiết kiệm chi phí, hạ giá thành xây dựng nhà ở, đồng thời sử dụng hiệu quả năng lượng và phát thải thấp.

Đồng thời, tập trung thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24/5/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển NƠXH trong tình hình mới; Quyết định số 927/QĐ-TTg ngày 30/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW và Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 03/4/023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”.

Giải pháp thúc đẩy phát triển nhà ở, bất động sản xanh, TKNL

Tại Hội thảo, các diễn giả đề cập đến một số nội dung về các giải pháp phát triển NƠXH xanh và TKNL: Hành trình thực hiện hóa; Phát triển mái nhà xanh tại Hà Nội: Hiệu quả và kinh nghiệm triển khai; Phát triển nhà ở cao tầng xanh trong những đô thị bền vững ở Việt Nam; Giải pháp tổng thể: Nâng tầm chất lượng cuộc sống và cam kết tác động xanh; Ánh sáng cho cuộc sống xanh và bền vững…

Trong đó, để phát triển NƠXH xanh và TKNL, TS. Trịnh Hồng Việt, Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia đề xuất cần thiết phải xây dựng các chỉ dẫn về định mức chi phí cho phần thực hành xanh; các chỉ dẫn liên quan đến nghiệm thu thiết kế cơ sở, phòng cháy chữa cháy của CTX; làm rõ lợi ích các bên liên quan; đồng thời ban hành hướng dẫn xây dựng NƠXH TKNL...

Tương tự, để phát triển nhà ở cao tầng trong đô thị theo định hướng phát triển bền vững tại Việt Nam, bà Lưu Thị Thanh Mẫu, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang kiến nghị Bộ Xây dựng cần ban hành 1 bộ công cụ đánh giá CTX, dự án CTX áp dụng riêng cho Việt Nam; Có quy định lộ trình bắt buộc thực hiện CTX, dự án CTX; Có các quy định pháp luật thực hiện chính sách ưu đãi như vay lãi suất ưu đãi, thưởng diện tích sàn, thêm ưu đãi cho chủ thể phát hành trái phiếu xanh, giải thưởng Bộ Xây dựng, nâng cao nhận thức về CTX...

Trong hội thảo Chuyên đề 1 đã diễn ra tọa đàm với sự tham gia của các chuyên gia, các nhà quản lý, các doanh nghiệp, chủ đầu tư về lĩnh vực chiếu sáng, điều hòa không khí, tiết kiệm năng lượng, bất động sản... trong đó tập trung vào một số nội dung được quan tâm như: Chi phí maketing, chi phí đầu tư CTX ban đầu; giải pháp xây dựng mái công trình bền vững; ứng dụng công nghệ trong thiết kế CTX, TKNL; kiến trúc xanh gắn liền với các loại nhà ở đặc biệt là nhà ở xã hội, nhà ở chung cư; TKNL chiếu sáng trong NƠXH...

Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS. TS. Mai Thị Liên Hương, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia nhấn mạnh, Hội thảo đã cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình phát triển nhà ở xanh tại Việt Nam hiện nay và những định hướng ở tương lai, khẳng định tầm quan trọng của việc phát triển nhà ở xanh và TKNL trong chiến lược phát triển nhà ở quốc gia.

Để thực hiện các mục tiêu đề ra, bà Mai Thị Liên Hương cho rằng, cần thiết phải bổ sung các quy chuẩn, tiêu chuẩn nhà ở đối với các thiết kế, kỹ thuật, công nghệ xây dựng mới hướng tới nâng cao chất lượng ở, phù hợp với xu hướng phát triển nhà ở xanh, bền vững, thông minh, ứng dụng công nghệ số.

Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích việc áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với những khu dân cư hiện hữu của hộ gia đình, cá nhân gắn với cải tạo, chỉnh trang đô thị. Bổ sung cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi cho các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển nhà ở xanh, TKNL và nhà ở phát thải thấp...

Đồng thời chia sẻ những giải pháp, chiến lược thiết kế để xây dựng NƠXH vừa đảm bảo chất lượng sống cho người ở, vừa TKNL và thân thiện với môi trường; đề xuất các giải pháp về xử lý không khí trong nhà, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống...

Linh Đan